Valbeveiliging en wetgeving – een overzicht

In Nederland is valbeveiliging een cruciaal aspect van veilig werken op hoogte, hoewel de wetgeving niet expliciet deze maatregelen voorschrijft. Desalniettemin is veilig werken op hoogte verplicht volgens de wet en regelgeving. Deze verantwoordelijkheid wordt gedeeld door werkgevers, opdrachtgevers, en gebouweigenaren. Dit artikel verkent de complexiteit van de Nederlandse wet- en regelgeving omtrent valbeveiliging en belicht de vereisten voor een veilige werkomgeving.

De implementatie van valbeveiliging vereist doordachte voorbereiding, vakkundige installatie, regelmatige inspecties en regelmatig onderhoud. Bovendien is het van essentieel belang om medewerkers adequaat te trainen om de valbeveiliging juist te gebruiken.

Gezamenlijke verantwoordelijkheid voor valbeveiliging

Werkgevers en opdrachtgevers dragen samen de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van medewerkers op hoogte. Gebouweigenaren kunnen aansprakelijk worden gesteld bij incidenten als ze geen veilige werkomgeving waarborgen. In situaties waarbij een borstwering van 1 meter ontbreekt, wat bescherming biedt tegen valgevaar, kan het toepassen van valbeveiliging een oplossing zijn.

Werken op hoogte – regelgeving in Nederland

De Nederlandse wetgeving, waaronder de Arbeidsomstandighedenwet, het Burgerlijk Wetboek, het Bouwbesluit, en het Arbeidsomstandighedenbesluit (Arbobesluit), streeft naar het verbeteren van de (werk)omstandigheden voor medewerkers. Echter, het ontbreken van harde woorden over valbeveiliging in de wet maakt het interpreteren van de voorschriften soms complex.

Vereisten Volgens Wetgeving

Hieronder behandelen we veelvoorkomende onderwerpen en verwijzen we naar de relevante wet en regelgeving voor werken op hoogte en het aanbrengen van valbeveiliging.

Werkzaamheden vanaf 2,5 meter hoogte? Valbeveiliging verplicht

Valbeveiliging is verplicht bij werkzaamheden vanaf een hoogte van 2,5 meter. Echter, niet alleen bij deze hoogte, maar ook in situaties waarbij er risicoverhogende omstandigheden zijn bij werkzaamheden onder de 2,5 meter, is het noodzakelijk om valbeveiliging toe te passen. Denk hierbij aan situaties waarbij er wordt gewerkt boven water, wegen of machines, of bij aanwezigheid van sparingen in vloeren. Ook bij het gebruik van risicovolle gereedschappen zoals messen of machines is het implementeren van valbeveiliging essentieel.

De specifieke richtlijnen met betrekking tot valgevaar zijn vastgelegd in het Arbeidsomstandighedenbesluit 3.16. Hierin wordt gesteld dat er sprake is van valgevaar in verschillende omstandigheden, waaronder de aanwezigheid van risicoverhogende factoren, openingen in vloeren, of wanneer het gevaar bestaat om 2,5 meter of meer te vallen. Het naleven van deze voorschriften is van cruciaal belang om de veiligheid van medewerkers op hoogte te waarborgen.

Mogelijke markering van een veilige zone op een plat dak

Veilige zone. Wanneer geen valbeveiliging verplicht is

Op een plat dak is het mogelijk om in de veilige zone te werken zonder de verplichting tot het gebruik van valbeveiliging. Voorwaarde hiervoor is dat de afstand tussen de werklocatie en de dakrand of een niet-doorvalveilige lichtkoepel of lichtstraat minimaal 4 meter bedraagt. Om deze veilige zone te markeren, kunnen verschillende maatregelen worden genomen. Dit kan bijvoorbeeld worden gerealiseerd door de aanleg van een looppad of door het gebruik van signaleringstechnieken zoals pictogrammen of contrasterende stroken op de dakbedekking.

Het waarborgen van deze veilige werkzone draagt bij aan het minimaliseren van valrisico’s en het creëren van een duidelijke visuele indicatie voor werknemers. Hierbij is het van belang dat de gekozen methoden voldoen aan de geldende voorschriften en normen om een optimale veiligheid op het platte dak te waarborgen.

Dakrandbeveiliging aanwezig op locatie

Hoogte van de borstwering

De hoogte van een borstwering roept vaak vragen op, en deze verwarring is te wijten aan de verschillende voorschriften in het Bouwbesluit vóór 2003, het Bouwbesluit na 2003 en het Arbeidsomstandighedenbesluit.

Vóór 2003 schreef het Bouwbesluit voor dat een borstwering op hoogte minimaal 90 cm moest zijn. Deze hoogte gold voor situaties waarin personen zich op hoogte bevonden en langs een balustrade moesten lopen.

Echter, volgens de Arbeidsomstandighedenwet moet een borstwering voor medewerkers die op hoogte werken een hoogte van 1 meter hebben. Hierdoor ontstaat verwarring, omdat deze twee regels niet met elkaar overeenkomen. Voor 2003 kwamen werknemers dus vaak situaties tegen waarin borstweringen slechts 90 cm hoog waren, terwijl dit niet voldeed aan de voorschriften van de Arbeidsomstandighedenwet.

Gelukkig is het Bouwbesluit na 2003 aangepast, waarbij de minimale hoogte van een borstwering nu 1 meter is. Bij het ontwerpen van nieuwe gebouwen wordt hierop geanticipeerd. Voor bestaande gebouwen met te lage borstweringen zijn aanvullende veiligheidsmaatregelen vereist.

Bij een hoogte van 13 meter of meer gelden er echter specifieke regels. Als een borstwering op een gebouw van 13 meter of hoger wordt toegepast, schrijft het Bouwbesluit na 2003 een hoogte van 1,20 meter voor. De Arbeidsomstandighedenwet handhaaft echter de regel van 1 meter.

Welke regelgeving moet u volgen?

Bij het bepalen van de juiste hoogte voor uw borstwering is het essentieel om het doel van uw dakoppervlak te overwegen. Dit kan nauwkeurig worden geanalyseerd met behulp van een Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E).

Collectieve valbeveiliging

Het Arbobesluit vereist dat de verantwoordelijke als eerste collectieve valbeveiliging aanbiedt, vooral wanneer er geen adequate borstwering van voldoende hoogte aanwezig is. Dit is van bijzonder belang bij projecten van lange duur of bij werkzaamheden die frequent voorkomen, zoals nieuwbouwprojecten, langdurig onderhoud of renovaties.

Dakrandbeveiliging, ook wel hekwerk genoemd, is een voorbeeld van collectieve valbeveiliging. Dit systeem voorkomt blootstelling aan valgevaar en biedt een oplossing die effectief is voor mensen die niet specifiek zijn opgeleid voor veilig werken op hoogte. Dakrandbeveiliging kan zowel tijdelijk als permanent worden bevestigd.

Individuele valbeveiliging, zoals kabelsystemen met ankerpunten en persoonlijke beschermingsmiddelen, zijn ook valbeveiligingstypes die geschikt zijn voor specifieke situaties.

Kabelsysteem met ankerpunten

Praktische Overwegingen en Markering

Bij het ontwerpen van valbeveiliging moet rekening worden gehouden met praktische aspecten zoals frequentie van werkzaamheden op hoogte en de noodzaak van gereedschap. Markering en signalering dragen bij aan veiligheidsbewustzijn, vooral op locaties waar markering nodig is volgens het Arbeidsomstandighedenbesluit 3.15.

Hoewel de Nederlandse wetgeving niet direct in harde bewoordingen spreekt over valbeveiliging, benadrukt het belang van veilig werken op hoogte. Het is essentieel voor werkgevers, opdrachtgevers en gebouweigenaren om de complexe wetgeving te begrijpen en proactief te handelen om een veilige werkomgeving te waarborgen.

Vragen? Neem contact op!

Voor verdere vragen of specifieke informatie over valbeveiliging en wetgeving, neem vrijblijvend contact op!

XSPlatforms

Telefoonnummer: 0183-569111
E-mail: [email protected]