Bij werken op hoogte liggen gevaren op de loer. Een misstap kan betekenen dat je enkele meters boven de grond bungelt, veilig vastgeklonken in een harnas. Gelukkig gered van de val, maar een snelle redding is noodzakelijk om de risico’s voor het menselijk lichaam te minimaliseren.
We gaan ervan uit dat verantwoordelijke werkgevers een gedegen valbeschermings- en reddingsplan hebben en dat je collega’s de noodprocedures van binnen en van buiten kennen. Maar terwijl je wacht op redding, begint het harnas een beetje te knellen, wat ons brengt bij de effecten na een valarrest.
Wat gebeurd er na een valongeluk?
Na een val, wanneer iemand in een harnas hangt, wordt de bloedtoevoer van het menselijk lichaam verstoord. Hoe langer iemand hangt in het harnas, hoe erger de effecten kunnen worden. Dit staat bekend als harnas suspensietrauma (HST) of orthostatische intolerantie. Het zal iedereen overkomen die in een harnas hangt nadat hun val is gestopt, ongeacht hoe gezond je bent, je loopt risico. De blootstelling aan harnas kan worden beperkt met extra sriemen die aan het harnas zijn bevestigd. Dit betekent nog steeds dat redding heel snel moet plaatsvinden.
Flauwvallen of shock door een valongeluk
Als je lang in je harnas hangt zonder te bewegen, kunnen de eerste tekenen van shock al na slechts 3 tot 20 minuten optreden. Enkele minuten later kun je flauwvallen, gevolgd door een snelle uitschakeling van de hersenen. Dit is de situatie waarin een gevallen werknemer nog steeds bij bewustzijn is, maar het kan ook gebeuren dat een werknemer bewusteloos raakt tijdens de val.
Onze lichamen bevatten aderen en slagaders die helpen bij het transport van bloed door ons hele lichaam en naar onze vitale organen. Onze hersenen hebben bloed en zuurstof nodig om te functioneren. Wanneer je in een harnas hangt, trekt de zwaartekracht aan het bloed en vernauwt het harnas de slagaders en aderen in het liesgebied. Dit veroorzaakt ophoping van bloed in de benen. De hersenen merken dat ze steeds minder bloed en zuurstof ontvangen en beginnen waarschuwingssignalen af te geven. Je hartslag en ademhaling versnellen, je kunt duizelig worden, misselijk, zweterig, angstig voelen of een tintelend/gevoelloos gevoel krijgen.
Helaas zal dit reddingsplan van onze hersenen niet helpen wanneer je in suspensie hangt. Immers, het bloed wordt nog steeds naar de benen gepompt en vernauwing blokkeert nog steeds de bloedcirculatie. Als laatste redmiddel zal de hersenen proberen je te laten flauwvallen door je omver te laten vallen, want wanneer je ligt zal het bloed opnieuw gaan stromen. In een harnas zal dit niet werken, maar de hersenen laten je toch flauwvallen. Dit is wanneer de situatie echt ernstig wordt en dodelijke gevolgen kan hebben. Ten eerste, flauwvallen in een rechtopstaande positie kan je luchtweg blokkeren, wat kan leiden tot verstikking. Ten tweede, omdat je niet bent omgevallen kan de hersenen je lichaam niet ‘herstarten’.
Tips voor het bieden van eerste hulp na een valongeluk
Naast het bieden van een snelle, maar veilige, redding, moet het reddingsplan ook adresseren hoe de geredde werknemer zal worden behandeld voor (post-)reddingsletsel. We hebben enkele tips samengesteld voor eerste hulp na een valarrest.
- Beoordeel de situatie en zorg ervoor dat je jezelf niet in gevaar brengt.
- Praat met de werknemer in suspensie, houd hen kalm en probeer hun toestand te bepalen. Blijf hen continu controleren op tekenen van suspensietrauma zolang ze in hun harnas hangen.
- Waarschuw de hulpdiensten.
- Breng het slachtoffer van suspensietrauma naar de grond, maar zorg ervoor dat alle reddingspogingen veilig worden uitgevoerd en dat de redders zelf geen risico lopen om te vallen.
- Maak het harnas los of verwijder het.
- Plaats de werknemer na de redding in een comfortabele positie, bij voorkeur in een liggende of W-positie (De Australische Reanimatieraad en HSE UK stellen dat er geen bewijs lijkt te zijn om de bewering te ondersteunen dat werknemers ongeveer 30 minuten na de redding in een zittende positie moeten worden gehouden om te voorkomen dat oud bloed terugstroomt naar de vitale organen.)
- Als je vermoedt dat de werknemer een rugletsel heeft, gebruik dan een KED-board voor stabilisatie.
- Beoordeel verwondingen, luchtweg- en hartstatus, of laat medische diensten dit doen.
- Zorg ervoor dat de geredde werknemer standaardtraumaresuscitatie ontvangt.
- Zorg ervoor dat werknemers worden beoordeeld door een gezondheidsdeskundige. Breng bewusteloze of langdurig blootgestelde werknemers naar het ziekenhuis.
Download poster
Het redden van een werknemer uit ophanging kan zenuwslopend zijn, maar het is belangrijk om kalm te blijven en te onthouden wat te doen. Om werknemers te helpen herinneren hebben we een poster samengesteld met 10 tips, download deze poster via onderstaande link of via de popup op de pagina.
